Latin : texte 4

Nam rex ille de quo loquor, primum optimi regis caede maculatus, integra mente non erat, et cum metueret ipse poenam sceleris sui summam, metui se volebat ; deinde victoriis divitiisque subnixus exultabat insolentia, neque suos mores regere poterat neque suorum libidines. Itaque cum major ejus filius Lucretiae, Tricipitini filiae, Collatini uxori, vim attulisset, mulierque pudens et nobilis ob illam injuriam sese ipsa morte multavisset, tum vir ingenio et virtute praestans, Lucius Brutus, depulit a civibus suis injustum illud durae servitutis jugum. Qui cum privatus esset, totam rem publicam sustinuit, primusque in hac civitate docuit in conservanda civium libertate esse privatum neminem. Quo auctore et principe concitata, civitas, et hac recenti querella Lucretiae patri sac propinquorum, et recordatione superbiae Tarquinii multarumque injuriarum et ipsius et filiorum, exulem et regem ipsum et liberos ejus et gentem Tarquiniorum esse jussit.

Videtisne igitur ut de rege dominus extiterit, uniusque vitio genus rei publicae ex bono in deterrimum conversum sit ? Hic est enim dominus populi, quem Graeci tyrannum vocant ; nam regem illum volunt esse qui consulit, ut parens, populo, conservatque eos quibus est praepositus quam optima in condicione vivendi : sane bonum, ut dixi, rei publicae genus, sed tamen inclinatum et quasi pronum ad perniciosissimum statum. Simul atque enim se inflexit hic rex in dominatum injustiorem, fit continuo tyrannus, quo neque taetrius neque foedius nec dis hominibusque invisius animal ullum cogitari potest ; qui, quamquam figura est hominis, morum tamen immanitate vastissimas vincit beluas.